Hidrolik nedir? Hidrolik sistemler nedir?

28 Aralık 2020 by Lokman KAYACI in Genel

Hidrolik kelimesi, kök olarak eski Yunanca’da su ve boru kelimelerinin birleşmesiyle oluşan ‘hydraulics’ kelimesinden gelir. Hidrolik, akışkanların mekanik davranışlarını inceleyen bir bilim dalıdır. Akışkanın hidrolik enerjisi kullanılarak çeşitli sistemlere ve konstrüksiyonlara tahrik verilir. Bu tahrik sayesinde hidrolik enerjiden, çeşitli mekanik enerjiler elde edilir.

     Hidrolik sistemler hayatımızda hemen hemen tüm alanlarda karşımıza çıkmaktadır. Kullandığımız arabaların direksiyonlarında, fren mekanizmalarında, asansörlerde, iş makinelerinin kaldırma mekanizmalarında, imalat sanayisinin her aşamasında, talaşlı üretimde,tarım makinelerinde, transport sistemlerde… vb. kullanılırlar ve hayatımıza büyük kolaylıklar sağlar.

     Hidrolik sistemler kullanılacak akışkan genelde yağ veya sudur. Akışkanlar, gücün iletilmesinin yanı sıra hidrolik devre elemanlarının yağlanmasını ve soğutulmasında da kullanılır. Bu akışkanların sistem içerisinde güç uygulanacak yere taşınması hortum, boru ve bağlantı elemanları aracılığıyla olur.

Hidrolik Sistemler ve Paslanmaz Çelik

    Hidrolik sistemlerde kullanılan boru ve bağlantı elemanları hidrolik sistemin çalışma sıcaklığına, kullanılacağı yere, kullanılan akışkanın cinsine ve maruz kalınan basınç oranlarına göre çeşitlilik göstermektedir. Bu çeşitlilik arasından sıyrılan ve en çok tercih edilen malzeme genellikler Paslanmaz Çeliklerdir.

     Hidrolik sistemlerde paslanmaz çelik tercihinin başlıca sebepleri;

• Paslanmazlık özelliği: Akışkan olarak kullanılan sıvıların bir süre sonra neden olacağı paslanma sorunu ve paslanma sonucu meydana gelen çatlaklar ve sızıntıların hidrolik sistemin akışını bozması.
• Basınç dayanımı: Hidrolik sistemler yukarıda da açıkladığımız gibi basınca dayalı sistemlerdir ve bu uzun süreli çalışma basınçlarına dayanım için paslanmaz çelik malzeme ön plana çıkmaktadır.
• Sızdırmazlık : Basıncın neden olduğu sızdırma problemlerini ortadan kaldırmak için kullanılacak yüksüklü paslanmaz fittingsler bu problemi ortadan kaldırmaktadır.
• Uygun maliyet: Kurulacak hidrolik sistemin uzun ömürlü olması ve tamir/tadilat sıklığının en aza inmesi kullanılacak malzemelerin seçimine ve kalitesine bağlıdır. Bu yüzden sistem kurulurken en başında paslanmaz çelik tercihi yapılması maliyetli gibi gözükse de ilerleyen zamanlarda problem ve sıkıntı çıkarmaması tadilat gerektirmemesi ekonomik ve mantıklı bir seçim yapıldığının kanıtı olacaktır.

Hidrolik sistemler kurulurken kullanılacak Paslanmaz Hidrolik Borular ve bu boruların birbirlerine bağlanmasını sağlayan Yüksüklü Paslanmaz Fittingsler ; sızdırma sorununu, paslanma sorununu, basınca bağlı patlama ve kaçak problemlerini en aza indirecektir.

ASTM-A269 Standardı Paslanmaz Çelik Hidrolik Boru

ASTM nedir? ASTM (American Society for Testing and Materials) uluslararası kalitenin sağlanması konusunda öncü şirketlerin ortak bir karar verdiği önemli bir standarttır. ASTM International dünyanın en büyük gönüllü standart geliştirme kuruluşlarından biridir. Materyaller, ürünler, sistemler ve hizmetler için uluslararası standartların geliştirilmesi ve yayınlanması için bir ortam sağlayan kar amacı gütmeyen bir kuruluştur.  Ürün kalitesini artırmak, sağlık ve güvenliğini artırmak, pazar erişimini ve ticareti güçlendirmek ve müşterilere ürünlere güvenebileceklerini bildirmek için tüm dünyada 12.000’den fazla ASTM standardı kullanılmaktadır.

     ASTM-A269 standartlarına uygun 316L kalite olan paslanmaz çelik dikişsiz hidrolik borular korozyonun yüksek olduğu ortamlarda kullanılabilirler. ASTM-A269 standardındaki paslanmaz çelik hidrolik borular dikişsizdir ve soğuk çekilmiştir. Bu iki özellik bu boruların dikişli ya da kaynaklı olarak da adlandırılan borulara göre daha yüksek basınçlara karşı dayanıklı olmasını sağlamaktadır. Hidrolik sistemlerin olmazsa olmaz birimleri olan bu borular petro-kimya endüstrisinde, gemi inşa ve gıda endüstrileri gibi yüksek basınç, sıcaklık ve korozyonun olduğu sektörlerde kullanılmaktadır. Uzun kullanım ömrü sağladığı için ekonomiklerdir. 

     ASTM-A269 standardındaki borular ile en düzgün çalışan hidrolik bağlantılar olan DIN-2353 normundaki bağlantı elemanları hidrolik sistemlerin sızdırmazlık ve güvenilirliğini arttırmaktadır. Tek yüzüklü olan düz rakorlar, dirsekler ve te bağlantılar gibi ürünleri bunlara örnek verebiliriz.

Hidrolik sistemlerde ekipmanları birbirine bağlamanın birçok farklı yöntemi vardır. Hidrolik bağlantı elemanları tek yüzüklü ve çift yüzüklü olarak görülebilmektedir. 

Çift yüksük sıkıştırma bağlantı parçaları iki dış somun, iki yüksük ve bir gövde montaj borusu içerir ve metrik boru boyutları için uygundur. Çift ve tek yüksüklü bağlantı elemanlarının ikisi de yüksek basınca dayanıklıdırlar fakat kullanım alanlarına göre birbirlerinden ayrılırlar. Hidrolik sistemin içerisinden geçecek olan akışkanın türü, kullanılacak bağlantı elemanını belirlemede çok önemlidir. Her iki sistem de birbirine performans açısından çok benzese de çift yüksüklü bağlantı elemanları genellikle gazlı sistemlerde daha düzgün ve sağlıklı çalışmaktadır.

Çift yüzüklü bağlantılarda güvenlik, tek yüzüklü bağlantılara nazaran iki kat daha fazladır. Bu yüksükler bağlanan boruyu iki yerden ısırarak emniyet sağlar ve genellikle gazlı sistemlerin olmazsa olmazı konumdadırlar. Eğer gaz içeren bir sisteminiz yok ise tek yüksüklü eleman kullanmanız maliyet olarak daha doğru bir çözüm olacaktır.