Paslanmaz Çelikte L ibaresi Ne anlam ifade etmektedir?
Paslanmaz Çelikte L ibaresi Ne anlam ifade etmektedir?
Ne Anlam lfade Etmektedir? : Paslanmaz kalite sınıflarının yanından yer alan ‘’L’’ ibaresi (304L-316L gibi) İngilizce ‘’Low’’ kelimesinin ilk harfinden gelmektedir. ‘’Low’’ kelimesinin Türkçe karşılığı düşük, az, zayıf manalarına gelmektedir. Peki, 304L ya da 316L’ deki zayıf ya da az olan nedir?
Oranı düşük olan Karbon elementidir. ‘’C’’ Karbon miktarı, 304L ve 316L de %0,03 ya da daha az olması istenmektedir. Maksimum seviyelerde ise %0,08 hatta bazı kalite gruplarında %0,15 bile olabilir. Low karbonlu paslanmaz çeliklerde taneler arası korozyonu önlemek için Karbon ( C ) oranı düşük tutulur.
Taneler arası korozyon nedir?
Karbon miktarı %0,03’tan fazla olan kararsız (stabilize edilmemiş) ostenitik paslanmaz çeliklerde 550°- 850° sıcaklık aralığında tane sınırlarında karbür çökelmesi olur. Bu durumda da malzemede taneler arası korozyon oluşur. Karbür çökelmesi de diyebiliriz.
Bu durumu engellemek için neler yapılabilir?
1) Yüksek sıcaklık (1040°-1150°) tavı ile karbürleri çözmek ve tekrar çökelemeyecekleri bir hızla soğutmak,
3) Karbon miktarını azaltarak AISI 304L / AISI 316L çözümler sunulabilir
Taneler arası korozyon aslında korozyon çeşitlerinden bir tanesidir. Bu konu üzerinde daha detaylı durulması gerekir. Biz yine bir kalite sınıfını baz alıp karşılaştırma yaparak devam edelim. Örneğin 304 ile 304L’ yi karşılaştıralım.
AISI304’de Karbon (C) 0.08 iken, 304L’de maximum %0,03 olması bildiğimiz en büyük farktır.
| %0,2 Akma (mpa) dayanımı | %1 Akma (mpa) dayanımı | Çekme Dayanımı (mpa) | Kopma Uzaması (%) | Sertlik | ||
| TAVLANMIŞ DURUMLARDA | en az 200 | en az 240 | 500 | > 45 | 130-180 | AISI304 / EN 1.4301 |
| SOĞUK İŞLENMİŞ | 500’e kadar | *** | 600 | *** | 200 | AISI304 / EN 1.4301 |
| TAVLANMIŞ DURUMLARDA | en az 290 | en az 220 | 470 | > 45 | 145 | AISI304L / EN 1.4307 |
| SOĞUK İŞLENMİŞ | 500’e kadar | *** | 560 | *** | 190 | AISI304L / EN 1.4307 |
AISI304 Korozyon Dayanımı, Atmosferik korozyon dayanımı mükemmeldir. Nötr nemli ortamlarda, alkali ortamlarda ve klorür içermeyen asidik ortamlarda korozyon dayanımı iyidir. Genellikle mimari uygulamalarda kullanımı iyidir. Gıda alanında da kullanılır. Organik ve inorganik kimyasallara karşı dayanıklıdır.
AISI304L Korozyon Dayanımı, Korozyon dayanımı 304’e benzer. Taneler arası korozyona ve gerilmeli korozyon çatlağına karşı dayanıklılığı da iyidir. Karbon miktarı düşük olduğundan karbon çökelmesi ile içyapı değişiklikleri oluşmaz. Özellikle nitrik aside dayanımı iyidir.
AISI304 Yüksek sıcaklık özellikleri, 870°c’ye kadar yüksek sıcaklık oksidasyonuna karşı dayanıklıdır. Eğer yüksek sıcaklık kullanımından sonra, oda sıcaklığında sulu ortamlarda kullanılacaksa 425°-860°c sıcaklık aralığında sürekli kullanılması tavsiye edilmez. Bu kalite sınıfında, yüksek sıcaklıklarda oksitleyici ve nemli klorürlü ortamlarda gerilme korozyon çatlaması görülebilir.
AISI304L Yüksek Sıcaklıkta, 304’e göre sıcaklık 870’den 900°c’ye kadar yüksek sıcaklık oksidasyonuna karşı dayanıklıdır. Mekanik zorlama altında 500°c’a kadar sınırlıdır.
AISI 304 – 304L Tavlama sırasında benzer reaksiyonlar göstermektedir. Her iki kalite sınıfı içinde 1000°-1100°c sıcaklık aralığında her mm kalınlık için 5 dakika tutulur. Tavlama sonrası havada soğutulur. 2 mm’den kalın yassı mamullerde soğutma işlemi suda yapılır.
Tavlama sırasında yüzeyde oluşan renk değişimleri ve tufal oluşumu korozyon dayanımını düşürür. Bu nedenle bu tür tabakalar uzaklaştırılmalıdır. (Kimyasal veya mekanik yöntemlerle)
Sıcak Şekillendirme, Her iki kalite sınıfı içinde aynı yorumlar yapılmıştır. 1150°-850°c sıcaklık aralığında şekillendirildikten sonra malzeme 2 mm’den ince ise havada, daha kalın ise suda soğutulur.
Soğuk şekillendirme, 304-304L için şekillendirme özelliği çok iyidir. %15’ten daha fazla şekil vermede tavlama gerekli olur.
Talaşlı imalat, 304-304L kalite sınıfı talaşlı imalat için yüksek hız çeliği veya karbon takımlar kullanılmalıdır. İşlem sırasında iyi soğutma gereklidir.
Kaynak edilebilirlik, Her iki kalite için de mükemmel, gaz eritme kaynağı hariç bütün yöntemler uygulanabilir. Ara pasolarda sıcaklığın 200°c’a düşmesi beklenmektedir.304L kalite sınıfının kaynak kabiliyeti düşük karbondan dolayı 304’e göre daha iyidir.
Kullanım Alanları; AISI304 en yaygın olarak kullanılan paslanmaz çelik türevidir. Korozyon dayanımı, soğuk şekillendirilebilme kabiliyeti ve kaynak kabiliyetinin çok iyi olması nedeniyle 304 kalite paslanmaz çelik geniş kullanım alanı bulur. Ev eşyaları, bulaşık makineleri, mutfak cihazları, mimari ve otomotiv uygulamaları örnek olarak gösterilir. Bunun yanında gıda işleme tesisleri, fermantasyon ekipmanları ve azot tesislerinde tercih edilir. Düşük sıcaklıklarda kullanımı ideal bir malzemedir.
Kullanım Alanları; AISI 304L kaynak edilebilmesi gereken fakat daha sonra tavlanması mümkün olmayan parçalar için tercih edilir. Kaynak kabiliyetinin çok iyi olması nedeniyle bu paslanmaz çelik geniş bir kullanım alanı bulur. Organik ve meyve asitlerine maruz kalacak yerlerde kullanılabilir. Bu nedenle gıda, sabun ve suni elyaf sanayinde tercih edilir. Kimya, petrokimya, kağıt ve deri sanayinde de kullanımı yaygındır. Özellikle yüksek derişiklikte nitrik asit bulunan ortamlarda dayanıklıdır
304-316 Paslanmaz Çelik ürünlerinin Fiyatları ve Özellikleri ile İlgili Daha Detaylı Bilgiye Ulaşmak İçin Canlı Destek Modülümüzü Kullanabilir, Telefon veya Mail Yoluyla Müşteri Temsilcilerimize Ulaşabilirsiniz.
Aktif olarak paylaşımlarda bulunduğumuz ve ürünlerimiz hakkında bilgilendirmeler yaptığımız sosyal medya hesaplarımızı inceleyerek daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.
Twitter, Facebook, Instagram, Linkedin ve Youtube.
Paslanmaz Çelikte L ibaresi Ne anlam ifade etmektedir?
KAYNAK :Sarıtaş Teknik Yayın No:1 2.Baskı 2003 Trinox Metal Teknik Yayınları No:1 I. Basım: Ekim 2021